چکیده:

هدف از این پژوهش، بررسی روند گسترش آبکندها و تعیین مقدار فرسایش و رسوب در حوزه آبخیز دشت جیحون شهرستان بندر خمیر در استان هرمزگان است. برای این منظور، از عکسهای هوایی سالهای 1341و ،1333تصاویر تاریخی گوگل ارث در سال 1331و تصویربرداری پهپاد در سال 1442استفاده شد. همچنین جهت برآورد فرسایشهای سطحی از مدلهای WaTEM/SEDEMو RUSLEاستفاده شد. به منظور برآورد مقدار فرسایش آبکندی از تصویربرداری پهپاد با 3 GSDسانتیمتر استفاده و نقشه گسترش آبکندها استخراج شد. سپس با اندازهگیری مشخصات مورفومتریک آبکندها، مقدار هدررفت خاک ناشی از فرسایش آبکندی برآورد گردید. نتایج نشان داد، سطح آبکندها از 132/14هکتار در سال 1331به 321/33هکتار در سال 1442رسیده است که حاکی از نرخ پیشروی 3/41هکتار در سال را دارد. مشخصات مورفومتری آبکندها در 481نقطه با استفاده از DEMپهپاد با دقت 1سانتیمتر اندازهگیری شد. متوسط عمق آبکندها 1/41 متر بوده و به طور کلی میتوان گفت آبکندهای منطقه بیشتر آبکندهای کوچک و تا حدودی متوسط میباشند. همچنین نسبت عرض بالا به عمق آبکندها بزرگتر از 1هستند و از نظر تخریب اراضی زراعی و زیرساختها حائز اهمیت هستند. یافتهها نشان میدهد که عامل اصلی پیشروی آبکندهای حوضه، سیلاب و رسیدن آب به این آبکندها میباشد. متوسط فرسایش خاک ناشی از فرسایشهای سطحی در منطقه مورد مطالعه به طور متوسط حدود 3/44تن در هکتار در سال است. مقدار کل هدررفت خاک در اثر فرسایش آبکندی به طور متوسط حدود 52هزار تن در سال، برآورد گردید. بر این اساس میانگین 51ساله ( )1341-1442هدررفت خاک در اثر فرسایش آبکندی حدود 12تن در هکتار در سال محاسبه شد. در نهایت مقدار کل سالانه هدررفت خاک در اثر انواع فرسایش، معادل حدود 15/4تن از هر هکتار در سال برآورد گردید.